Chính phủ Úc đàn áp tiền mặt, chỉ người nghèo là thiệt

Động thái chống lại nền kinh tế đen và các tờ tiền mệnh giá 100 đô là nỗ lực của chính phủ nhằm đối phó với những vấn đề do họ tạo ra. Người nghèo sẽ là kẻ thua cuộc lớn.

Chính quyền của đảng Liên minh gần đây đã tuyên bố một nhóm đặc nhiệm chuyên điều tra và đề xuất những cách để đối phó với cái gọi là nền kinh tế đen. Nó xoay quanh những doanh nghiệp giao dịch bằng tiền mặt để trốn thuế. Ngoài ra, còn có những lý do khác được đưa ra liên quan đến gian lận phúc lợi và buôn bán thuốc bất hợp pháp.
Kế hoạch bất ngờ nhằm vào nền kinh tế đen này khiến người lao động, doanh nghiệp và các hộ gia đình sẽ khó trốn thuế hơn, tăng thu nhập từ tiền thuế. Người ta ước tính nền kinh tế đen chiếm khoảng 1,5% GDP, tức 21 tỷ đô.
Ngoài ra, còn có suy đoán cho rằng tờ 100 đô có thể bị loại khỏi lưu thông.

Tờ tiền mệnh giá 100 đô có thể bị loại bỏ khỏi lưu thông.

Những lý giải của chính quyền đảng Liên minh có vẻ hợp lý, truyền thông đại chúng nói chung ủng hộ quan điểm này. Tuy nhiên, có những lập luận mạnh mẽ là tại sao công chúng Úc nên phản đối động thái này - chủ yếu là vì chính phủ Úc đang cố giải quyết những vấn đề do chính họ tạo ra.
Buôn thuốc ở Úc đang phát triển mạnh và chiếm phần đáng kể trong nền kinh tế đen. Tuy nhiên, hoạt động buôn bán bất hợp pháp này chỉ tồn tại khi chính phủ hình sự hóa nó. Lý do chính được đưa ra là ngăn việc sản xuất và tiêu thụ các chất nguy hiểm cho những mục đích giải trí. Rõ ràng, nó hoàn toàn không như vậy.
Nói đến những loại thuốc bất hợp pháp, sản phẩm được sản xuất trong điều kiện không được kiểm soát và không chắc chắn, dẫn đến chất lượng thua kém so với thuốc trong ngành công nghiệp dược phẩm đúng quy định, hợp pháp. Lợi nhuận độc quyền khổng lồ được các cartel thuốc và những người trong chuỗi cung ứng thu về. Điều này dẫn đến sự mất mát đáng kể trong thu nhập chịu thuế. Không điều nào trong số này sẽ xảy ra nếu hoạt động buôn bán thuốc được hợp pháp hóa.
Trước mắt, chính phủ không thể viện cớ kiểm soát chặt một ngành công nghiệp (hiện bị coi là bất hợp pháp) bằng cách tuyên bố những giao dịch bằng tiền mặt tạo điều kiện cho sự tồn tại và phát triển của ngành này. Chính chính sách hình sự hóa của chính phủ mới khiến ngành đó tồn tại. Bằng cách hợp thức hóa, hàng tỉ đô la tiền thuế có thể tăng lên thông qua GST, thuế thu nhập và thuế đánh vào những sản phẩm gây hại.
Một lĩnh vực bị cáo buộc là gian lận phúc lợi. Những người nhận tiền trợ cấp có thể làm việc trong nền kinh tế đen, có thu nhập ít mà không khai báo. Nếu đây là báo cáo đúng thì thanh toán phúc lợi sẽ giảm xuống. Một lần nữa, đây là vấn đề tự chính phủ tạo ra.
Trong khi chính phủ và một số cơ quan truyền thông nào đó rêu rao là Úc có một hệ thống phúc lợi ngoài tầm kiểm soát. Thực tế chứng minh là Úc có khoản chi cho phúc lợi nhỏ nhất so với GDP, dễ đạt mục tiêu nhất và "hiệu quả mục tiêu" cao nhất trong nhóm nước OECD.
Khi những người nhận tiền trợ cấp Newstart, hỗ trợ người tàn tật, hưu trí chỉ được150 đô/tuần, họ bắt đầu bị mất một phần đáng kể trong các khoản thanh toán khiêm tốn của mình. Nói cách khác, những người nhận phúc lợi (người nghèo nhất) chịu mức thuế suất biên có hiệu quả cao nhất trong cả nước. Tùy vào hình thức thanh toán và thu nhập, tỷ lệ này có thể dao động từ 40% đến hơn 100%.
Vì vậy, bất chấp những nỗ lực không ngừng của chính phủ để người nhận trợ cấp có việc làm, mọi người vẫn muốn thất nghiệp để nhận trợ cấp hoặc làm việc và cắt giảm/ngừng thanh toán. Những người nhận có thể thoát khỏi điều này bằng cách làm việc trong nền kinh tế tiền mặt và không kê khai thu nhập. Giải pháp cho vấn đề này là cho phép người nhận kiếm nhiều hơn trước khi họ giảm các khoản thanh toán.
Còn nhiều vấn đề khác phát sinh nếu chính phủ hủy tờ tiền mệnh giá cao và hạn chế thanh toán bằng tiền mặt với số lượng nhất định, chẳng hạn như 1.000 đô.
Thứ nhất là vấn đề riêng tư. Khi buộc công chúng sử dụng hình thức thanh toán điện tử, các hoạt động và nơi ở của họ có thể bị theo dõi.
Chính sách này cũng tạo ra sự không hiệu quả khi buộc phải phụ thuộc vào hệ thống tài chính và ngân hàng. Nếu những giao dịch trước có thể thực hiện hiệu quả bằng tiền mặt thì giờ công chúng buộc phải thanh toán điện tử, kéo bên thứ 3 vào giao dịch, đó là các ngân hàng. Điều này mang lại lợi ích cho họ.
Tệ hơn, động thái chống lại tiền mặt này có thể khiến RBA dễ dàng thực hiện lãi suất âm trong sự suy thoái kinh tế quan trọng để giải cứu hệ thống ngân hàng. Điều này khiến công chúng gần như không thể lấy tiền tiết kiệm và các tài sản lưu động khác ngoài hệ thống ngân hàng (như tiền mặt) để bảo vệ chính mình khỏi bị tính phí tiết kiệm.
Các ngân hàng của Úc có lợi nhuận cao nhất trên thế giới, chủ yếu là từ việc cho các hộ gia đình vay thế chấp. Theo dữ liệu mới nhất, Úc có số lượng các hộ gia đình vay ngân hàng nhiều thứ 3 thế giới, chiếm 123% GDP.
Cuối cùng, chỉ vì thuế thu nhập và các khoản thu GST có thể giảm do nền kinh tế tiền mặt thì đây cũng không phải là một lập luận để kết tội nó. Thay vào đó, nó là một lý do chính đáng để loại bỏ thuế 419 và các khoản phí giống như thuế ra khỏi hoạt động có ích về mặt kinh tế.
Động thái chống lại nền kinh tế đen và tiền mặt cuối cùng là một cái cớ để áp bức người nghèo, người nhận phúc lợi và người gửi tiết kiệm để mang lại lợi ích cho những người đóng góp cho chiến dịch của chính phủ: hệ thống tài chính và ngân hàng, cho cả mục tiêu trước mắt và dài hạn. Cần phải chống lại chính sách này.
Bảo Linh - Báo Úc